دیوار باستانی گرگان جان می‌گیرد
تاریخ انتشار: ۲۳ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۳۹۰۷۸۳
همشهری آنلاین-ستاره حجتی: قزل‌آلان یا «مار سرخ» نامی است که بی‌گمان پس از عکاسی هوایی اریک اشمیت عکاس و باستان‌شناس آمریکایی در سال‌های ۱۳۱۵ و ۱۶ بر این اثر تاریخی افسانه‌ای گذاشته شد؛ دیواری که اگر چه رد قرمزش پیش از کاوش نیز از آسمان دیده می‌شد، اما پس از کاوش‌ها و مطالعات انجام شده عنوان دومین دیوار دفاعی جهان پس از دیوار چین را به خود اختصاص داد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با وجود این عنوان بزرگ اما، دیوار تاریخی گرگان که از کرانه‌های ساحل گمیشان تا کوه‌های گلیداغ کلاله کشیده شده تا شمال شرقی کشور را در کنار خزر و البرز از گزند حملات و تجاورات مصون داشته باشد، حتی در میان ایرانیان کمتر شناخته شده است.
این اثر باستانی شهرت عمومی چندانی ندارد، اما در میان باستان‌شناسان جهان به عنوان شاهکار معماری و مهندسی هیدرولیک دنیای باستان شناخته می‌شود. با این حال نه فقط سهمش از گردشگری داخلی و خارجی چندان نیست، بلکه سایت‌های کاوش شده از آن بدون حفاظت رها و طی سالیان مخصوصا پس از دوره یکجانشینی اقوام ترکمن در دشت گرگان، آجرهای ستبر و سرخ رنگش در کرسی چین خانه‌های ترکمنی استفاده شده است. هنوز هم در بافت تاریخی گمیش تپه و سایر شهرها و روستاهای گمیشان، خانه‌های تاریخی بر ردیفی از دیوارهای قزل‌آلان سوار شده‌اند. همچنین با وجود اذعان کارشناسان زبده معماری داخل و خارج از کشور به بی نظیر بودن این سازه عظیم باستانی، نام دیوار تاریخی گرگان در میان آثار ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو به چشم نمی‌خورد.
ساخت دیوار جایگزین
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان پس از گذشت سال‌ها از کاوش‌های دیوار تاریخی از ساخت نخستین پایگاه در یکی از سایت‌های کاوش در کلاله خبر می‌دهد.
احمد تجری می‌گوید: عملیات اجرایی نخستین پایگاه دیوار بزرگ گرگان، همزمان با مطالعات باستان‌شناسی، مرمت و احیای بخشی از تاسیسات دفاعی آن با هدف فراهم شدن زمینه لازم برای ثبت جهانی طولانی‌ترین اثر تاریخی کشور در شمال این استان آغاز شد. این پایگاه با محوریت خدمات پژوهشی، حفاظتی و گردشگری در شهرستان گمیشان در محدوده روستای قلعه‌جیق بزرگ در حال ساختن است.
او ادامه می‌دهد: ساخت این پایگاه بر اساس گستردگی دیوار بزرگ گرگان و تاسیسات وابسته و ظرفیت جهانی این اثر ارزشمند و نیز فراهم شدن زمینه لازم ثبت جهانی با هماهنگی و مساعدت دستگاه‌های اجرایی مربوطه در سطوح ملی، استانی و محلی آغاز شده است. برای ساخت و تجهیز این پایگاه مبلغ ۱۳میلیارد و ۹۴۹میلیون ریال از محل اعتبار ملی بودجه سال ۹۹، تصویب و تخصیص شده است.
تجری با بیان اینکه این پایگاه در زمینی به مساحت ۹۰۰مترمربع و با زیربنای ۳۳۲مترمربع احداث خواهد شد، اظهار می‌کند: ساختمان نخستین پایگاه دیوار بزرگ گرگان با نقشه مربع‌مستطیل، مشابه قلعه‌های دیوار بزرگ گرگان به صورت یک طبقه طراحی شده و شامل بخش‌هایی مانند تالار سخنرانی و پخش فیلم، نمایشگاه اشیای باستان‌شناسی، نمایشگاه عکس و تابلو، غرفه محصولات فرهنگی، غرفه صنایع‌دستی، نمازخانه، چای‌خانه و غیره است که به معرفی ظرفیت‌های منطقه با محوریت دیوار بزرگ گرگان می‌پردازد.
اهمیت یادگار ساسانی
یک کارشناس مرمت و احیای بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی درباره اهمیت این اثر که از عصر ساسانی به یادگار مانده است، می‌گوید: این دیوار بزرگترین دیوار آجری جهان است و همین ویژگی به تنهایی اهمیت آن را نشان می‌دهد. اما آنچه در این دیوار بیش از همه قابل توجه است تکنولوژی مهندسی‌ای است که در آن زمان برای ساخت دیوار و هدایت آب به خندق، پخت و جابه‌جایی آجرها و مانند آن استفاده شده.
زینب کریمی با بیان اینکه این دیوار در فهرست انتظار یونسکو برای ثبت قرار دارد، می‌افزاید: البته به دلیل وسعت و طرح‌های توسعه گسترده‌ای که در پیرامونش وجود دارد و کار تعیین حریم را دشوار کرده، بعید می‌دانم ایران به این زودی‌ها بتواند جامعه جهانی را برای ثبت آن متقاعد کند. اما خود اثر به تنهایی قابلیت ثبت جهانی را دارد و امروزه در بزرگترین دانشگاه‌های باستان‌شناسی و معماری به عنوان شاهکار مهندسی جهان باستان تدریس می‌شود. اینکه این اثر می‌تواند ثبت جهانی شود به این معناست که دانش مهندسی به کار رفته در آن گامی به سوی پیشرفت زندگی بشری بوده است.
این کارشناس درباره مشکلات در مسیر ثبت این دیوار نیز تصریح می‌کند: در مسیر ثبت جهانی یک اثر شما فقط قرار نیست جامعه جهانی را برای ارزش‌های هنری، فرهنگی، تاریخی و مانند آن متقاعد کنید، بلکه باید بتوانید اثبات کنید حافظ آن خواهید بود و برای ارتقای جایگاه آن تلاش خواهید کرد. بنابراین حرایم آن را معین و مصوب و تمام برنامه‌های خرد و کلان توسعه در پیرامون را هم معرفی می‌کنید. براساس این ارائه، پلان مدیریتی اثر هم تصویب می‌شود و شما به عنوان دولت اجازه کوچکترین تخلفی از پلان مدیریتی نخواهید داشت، اما دیوار تاریخی اثری وسیع است. هیچ اثری در ایران به اندازه طول این دیوار وجود ندارد. باتوجه به آشفتگی‌های برنامه‌ریزی در کشور ثبت حرایم بدون تصرف و دستور برای آن دشوار است و البته عمل به تعهدات هم از آن دشوارتر.
***
با این حال دیوار تاریخی گرگان که برخی آن را سد اسکندر نیز می‌خوانند، علاوه بر نقش خود در دوره باستان، رد پایش را تا زندگی امروز همسایگانش نیز کشانده است؛ رفتاری برازنده اثری اصیل و ماندگار که ضرورت ثبت جهانی آن را دو چندان می‌کند.
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: دیوار بزرگ گرگان دیوار تاریخی ثبت جهانی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۳۹۰۷۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تابوت‌های باستانی «جوبجی» متعلق به سال ۹۸ هستند
به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، کارگری در این ویدیو خطاب به مقامات محلی می‌گوید که «۱۲ ماه اینجا هستیم. جسد موجود در تابوت‌ها سالم بودند اما به دلیل شرایط بد نگهداری و مراقبت جسدهای باستانی نابود شدند.»
این در حالی است معاون میراث فرهنگی خوزستان در این باره گفت: این تابوت‌ها مربوط به مراحل کاوش‌های فصل پنجم در سال ۱۳۹۸ است.
سیدمحسن حسینی اظهار کرد: با صدور مجوز فصل پنجم کاوش از سوی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی کشور، هیأت باستان‌شناسی به منظور کاوش علمی و نجات‌بخشی در محل محوطه تاریخی جوبجی حضور یافت که به دنبال آن، کاوش کاملاً علمی باحضور کارشناسان متخصص باستان‌شناس و مرمت‌گر انجام شد که حاصل این کاوش‌ها کشف تعدادی تابوت بود که در بعضی از آن‌ها بقایای اسکلت انسانی وجود داشت.
معاون میراث‌فرهنگی خوزستان ادامه داد: از همین‌رو، باحضور کارشناس مرمت‌گر در هیأت، اقدامات علمی و مرمتی اولیه روی تابوت‌ها و اسکلت‌ها انجام شد و سپس با ساماندهی اصولی، همه تابوت‌ها به منظور اقدامات بعدی از جمله مستندنگاری و مرمت، به کارگاه و آزمایشگاه پایگاه میراث‌جهانی منتقل شدند که در محیط آزمایشگاهی و کاملاً علمی مطالعات و اقدامات حفاظتی انجام شد و در حال حاضر نیز این تابوت‌ها در انبار قرار دارند و به محض راه‌اندازی موزه باستان‌شناسی رامهرمز، همه اشیاء و تابوت‌ها به موزه رامهرمز انتقال خواهند یافت.
ایسنای خوزستان همان سال گزارشی با نام «ماجرای تابوت‌های جوبجی چیست؟» از کشف این تابوت‌ها تهیه و منتشر کرد.
او افزود: از آغاز کار دولت مردمی حفظ و حراست از اموال و اشیای ملی در اولویت کار میراث‌فرهنگی قرار گرفته و در سال جدید هم به منظور ساماندهی این تابوت‌ها و نیز اشیا و اموال فرهنگی پنج شهرستان دیگر، تامین اعتبار انجام داده‌ایم.
حسینی با اشاره به ویدیوی منتشر شده، گفت: بعد از گذشت پنج سال دوباره یک خبر که در زمان خود پاسخ داده شده بود را بازپخش کرده‌اند.
در هر هیات کاوش باستان‌شناسی حداقل یک نفر مرمت‌گر و یک نفر استخوان‌شناس وجود دارد که اقدامات و موارد حفاظتی اولیه را روی اشیای مکشوف انجام می‌دهند.
معاون میراث‌فرهنگی خوزستان خاطرنشان کرد: اشیا و اموال حاصل از کاوش‌های جوبجی در محل استاندار و مخزن امن قرار دارند، بخش از کشفیات هم در مجهزترین آزمایشگاه‌های میراث‌فرهنگی کشور توسط کارشناسان مرتبط و مجرب در دست بررسی هستند.
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند